4 loại hình văn hoá doanh nghiệp đặc trưng

Văn hoá doanh nghiệp không chỉ đóng vai trò quan trọng trong gắn kết các thành viên trong tổ chức mà còn giúp đạt được mục tiêu, chiến lược mà công ty đã đề ra. Tuy nhiên, để xây dựng được văn hoá mang nét đặc trưng và riêng biệt là một điều không dễ dàng. Vì vậy, tổ chức nên hiểu rõ được các mô hình khác nhau về văn hoá doanh nghiệp để có thể xác định và lựa chọn một hướng đi phù hợp trong việc phát triển tổ chức bền vững.

Theo khảo sát của Glassdoor, nền tảng tuyển dụng lớn nhất thế giới, “Có đến 77% nhân viên sẽ cân nhắc nền văn hóa của tổ chức trước khi nộp đơn ứng tuyển. Bên cạnh đó, 56% người lao động cho rằng văn hóa doanh nghiệp quan trọng hơn mức  lương hàng tháng”.

Để xác định được mô hình văn hóa doanh nghiệp của mỗi tổ chức, hai giáo sư Kim Cameron và Robert Quinn đến từ Đại học Michigan đã xây dựng Bộ công cụ chẩn đoán văn hóa doanh nghiệp OCAI (Organizational Culture Assessment Instrument). Bộ công cụ chia văn hóa doanh nghiệp thành bốn loại hình đặc trưng: Gia đình, Thứ bậc, Thị trường và Sáng tạo.

Tính theo bảng điều tra của Cameron và Quinn, bộ công cụ này được áp dụng tại hơn 10.000 công ty trên toàn cầu, phổ biến ở Mỹ, Canada, Đức, Pháp, Anh, Nga, Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan với nhiều loại hình kinh doanh khác nhau như: từ bất động sản, dịch vụ, tài chính ngân hàng đến các cơ quan, tổ chức chính phủ, các trường đại học và tổ chức tôn giáo.

Tình hình xây dựng văn hóa doanh nghiệp của các tổ chức ở Việt Nam

Hiện nay phần lớn các doanh nghiệp Việt Nam đã hiểu rõ được tầm quan trọng của văn hóa doanh nghiệp nhưng chưa có sự đầu tư đúng mức. Một khảo sát về Hiện trạng thực thi văn hóa doanh nghiệp tại Việt Nam của Blue C (đơn vị tư vấn văn hoá doanh nghiệp) cho biết, “Hơn 55% doanh nghiệp thừa nhận không có ngân sách riêng cho văn hóa và 46% tổ chức chưa từng làm khảo sát hay đo lường hệ thống giá trị văn hóa của doanh nghiệp”.

Giáo sư James L. Heskett (giáo sư về Kinh doanh Logistics) từng nói rằng: “Văn hóa doanh nghiệp có thể chiếm 20-30% về hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp”.

Nhiều doanh nghiệp vẫn còn đang loay hoay chưa biết cách xây dựng và chọn loại hình văn hóa phù hợp với tổ chức của mình. Do vậy, qua bài viết này, GapoWork sẽ giới thiệu cho bạn 4 loại hình văn hóa đặc trưng và phổ biến nhất hiện nay để có thể đưa vào áp dụng và cải thiện văn hóa tổ chức cho doanh nghiệp của mình.

Xem thêm:

Giá trị của văn hóa doanh nghiệp là gì

Mô hình văn hóa doanh nghiệp đặc trưng của Kim Cameron và Robert Quinn

1. Mô hình văn hoá gia đình

Điểm đặc biệt của văn hóa doanh nghiệp thuộc mô hình gia đình là môi trường làm việc thân thiện, nhấn mạnh đến sự đồng thuận và thúc đẩy hoạt động làm việc nhóm của nhân viên. Do đó, đây là mô hình có tính hợp tác cao, ít cạnh tranh nhất trong bốn loại hình văn hóa doanh nghiệp.

Mô hình văn hóa gia đình có tính khép kín, phù hợp với công ty có quy mô nhỏ và phổ biến tại các nước Á Đông như Nhật Bản, Hàn Quốc... Người lãnh đạo như chủ gia đình với trách nhiệm chăm lo cho các thành viên và đòi hỏi sự trung thành đến từ mọi người. Nhân viên lớn tuổi, giàu kinh nghiệm thường nắm các vị trí quản lý then chốt, đồng thời có quyền hành nhất định trong tổ chức đó.

• Ưu điểm: Mô hình văn hóa gia đình thường mang đến sự gắn kết giữa các thành viên bởi lòng trung thành và các giá trị truyền thống.
• Nhược điểm: Những giá trị của văn hóa gia đình sẽ kìm hãm sự sáng tạo và phát triển của mỗi thành viên. Việc trao quyền cho nhân sự lớn tuổi khiến cho lớp nhân viên trẻ cảm thấy không có động lực, tinh thần để cống hiến hết mình cho tổ chức.

Đa số các doanh nghiệp Nhật Bản được xây dựng theo mô hình văn hóa gia đình. Các công ty Nhật Bản thường cung cấp những dịch vụ giá rẻ cho nhân viên của mình. Tạo điều kiện thuận lợi về chỗ ở, sinh hoạt đồng thời hỗ trợ con cái và quan tâm đến các thành viên khác trong gia đình của nhân viên.

Có thể bạn chưa biết: Top 4 lợi ích của văn hóa doanh nghiệp

2. Mô hình văn hoá thị trường

Giá trị cốt lõi của mô hình này chính là hoàn thành công việc với kết quả tốt nhất. Mọi nhân sự đều hiểu rõ được vai trò, trách nhiệm của mình với công việc và tổ chức, do đó họ sẽ cống hiến hết mình để đạt được mục tiêu đặt ra.

Mô hình văn hóa thị trường phù hợp với doanh nghiệp có đội ngũ làm việc theo nhóm hoặc dự án mang tính tạm thời. Bởi vậy, nhiều thành viên sẽ ngừng kết nối và giảm tương tác với đồng nghiệp mỗi khi có một dự án kết thúc.

• Ưu điểm: Mô hình văn hóa thị trường tạo ra sự bình đẳng tại nơi làm việc, khuyến khích các thành viên chủ động trong công việc với tinh thần tự giác, học hỏi liên tục để nâng cao và phát triển kỹ năng.
• Nhược điểm: Các nhóm làm việc thường có mối quan hệ kém khăng khít, sự gắn kết bắt đầu khi thành viên gia nhập vào dự án và trở nên tách rời khi kết thúc công việc nhóm.

Cơ quan hàng không vũ trụ quốc gia (NASA) đã sử dụng nhóm dự án làm việc trong tàu thăm dò vũ trụ. Mỗi thành viên đều có trách nhiệm và quyền hạn ngang nhau. Ngoài ra các công ty điện tử như General Electric và Philips Electronics cũng áp dụng mô hình văn hóa thị trường trong quá trình làm việc.

3. Mô hình văn hóa sáng tạo

Mang đến cho khách hàng sản phẩm và dịch vụ chất lượng là điều mà các doanh nghiệp sở hữu mô hình văn hóa sáng tạo hướng tới. Ban lãnh đạo trong những doanh nghiệp này thường định hướng làm việc với tư duy tiến bộ, sẵn sàng đương đầu với rủi ro.

Nhân viên được thỏa sức sáng tạo tự do, không ngừng học tập, đổi mới để phát huy tối đa năng lực của bản thân nên môi trường làm việc đôi khi nhiều áp lực và có tính cạnh tranh cao.

Các doanh nghiệp trong lĩnh vực Marketing, công nghệ thường áp dụng mô hình văn hóa sáng tạo bởi cấu trúc đơn giản, không áp lực về hệ thống thứ bậc, đặc biệt là ưu tiên sự sáng tạo và đổi mới.

Do đó, mô hình văn hóa sáng tạo được đánh giá là một trong những loại hình văn hóa doanh nghiệp phổ biến rộng rãi trong tương lai.

• Ưu điểm: Phát huy tối đa khả năng sáng tạo và đổi mới, nâng cấp kiến thức cho mỗi nhân viên mà không bị ràng buộc bởi các quy trình là nét đặc trưng của loại hình văn hóa doanh nghiệp này.
• Nhược điểm: Môi trường mang tính cạnh tranh cao nên nhân viên dễ rơi vào áp lực và thiếu tinh thần làm việc nhóm. Nếu doanh nghiệp áp dụng mô hình văn hóa này nhưng không có kế hoạch truyền thông nội bộ cụ thể hoặc chế độ đãi ngộ, phúc lợi tốt dễ gây ra sự đứt gãy trong kết nối đội ngũ.  

Facebook, Google, Apple có thể được coi là những ví dụ điển hình cho văn hóa sáng tạo. Tại những công ty này, các cá nhân không bị ràng buộc bởi các quy định mà có thể tự phát triển bản thân.

4. Mô hình văn hoá thứ bậc

Văn hóa thứ bậc được thể hiện rõ qua việc áp dụng quy trình làm việc vào quá trình hoạt động và định hướng để phát triển cho doanh nghiệp. Các tổ chức vận hành công ty trơn tru nhằm hướng đến sự ổn định về lâu dài.

Mọi công việc đều được quản lý chặt chẽ bởi hệ thống thứ bậc, nhân viên có trách nhiệm tuân theo chỉ đạo của lãnh đạo. Đây là mô hình quản lý phổ biến ở cơ quan nhà nước, nhà máy, bệnh viện với nhiều cấp quản lý theo dõi và giám sát.

• Ưu điểm: Doanh nghiệp nhanh chóng đi vào hoạt động với quy trình làm việc thống nhất và hướng đến sự ổn định, phát triển cùng mục tiêu dài hạn, vững bền.
• Nhược điểm: Mô hình văn hóa thứ bậc hạn chế khả năng học hỏi và sáng tạo của đội ngũ. Mọi sự thay đổi trong công việc sẽ tốn rất nhiều thời gian khi phải thông qua các cấp quản lý và lãnh đạo với hướng dẫn, quy trình, thủ tục phức tạp.

Mô hình văn hóa thứ bậc được áp dụng rộng rãi và mạnh mẽ tại Đức. Đặc trưng của người Đức chính là không thích sự bất ngờ, họ đòi hỏi phải tuân thủ nguyên tắc kinh doanh và vận hành tổ chức theo thứ tự từ trên xuống để hạn chế các tình huống phát sinh trong quá trình hoạt động.

Có thể thấy rằng, xây dựng văn hóa doanh nghiệp giúp nhân viên trong đội ngũ có môi trường làm việc tích cực và thân thiện. Một công ty muốn xây dựng văn hóa doanh nghiệp bền vững nên lấy giá trị nhân sự làm trọng tâm. Tổ chức hoạt động thúc đẩy sự gắn kết để cải thiện hiệu suất làm việc của đội ngũ. Các nhân viên tài năng sẽ có xu hướng gắn bó lâu dài với doanh nghiệp.

Nền tảng giao tiếp GapoWork mang đến giải pháp hoàn hảo, cung cấp công cụ toàn diện giúp tổ chức xây dựng văn hóa doanh nghiệp bền vững:

• Dễ dàng truyền thông về Giá trị cốt lõi, tầm nhìn sứ mệnh của công ty tới các thành viên
• Giúp tổ chức các hoạt động truyền thông nội bộ hiệu quả (Nhóm chung/Nhóm chat toàn công ty, Bài post trong Nhóm, Livestream, Zoom)
• Thu thập ý kiến tập thể về các hoạt động chung nhanh chóng (công cụ Thăm dò ý kiến)
• Giúp nhân viên dễ dàng nghe, nhìn và cảm nhận, chia sẻ văn hóa doanh nghiệp mỗi ngày từ đó hình thành nên suy nghĩ, thói quen chung

Ngoài ra, GapoWork đang triển khai chương trình: Sử dụng Zoom không giới hạn tích hợp sẵn trên nền tảng dành cho 1000 doanh nghiệp và trường học. Bạn có thể đăng ký dùng thử hoàn toàn miễn phí TẠI ĐÂY